Wanneer we in een stressvolle situatie terecht komen dan zie je over het algemeen dat we heel primair reageren: we klappen dicht of bevriezen (geen woorden meer of aan de grond genageld staan), we gaan in de aanval of gaan de situatie uit de weg. Door inzicht te krijgen in wat er in de hersennen gebeurt op het moment van stress is deze reactie heel logisch te verklaren. In het volgende filmpje wordt op een heel inspirerende uitgelegd: https://www.youtube.com/watch?v=5CpRY9-MIHA

Doordat het logisch denkende deel in onze hersennen bij stress gegijzeld wordt, zijn we niet in staat meer om ‘goede’ beslissingen te nemen en neemt de automatische piloot het over. Het resultaat is dat we op een manier reageren die niet effectief is. Als we de lastige situatie gaan vermijden, dan kunnen we er meestal op wachten dat deze op een ander moment terugkomt. En wanneer we de strijd aangaan dan is het mogelijk dat de situatie escaleert en erger wordt.

Mindfulness kan ons helpen om niet mee te gaan in onze automatische respons, maar het hoofd koel te houden en effectief te reageren. Er is een ‘mindful’ ruimte tussen stimulus en onze directe respons en in die ruimte kunnen we kijken hoe we op de situatie willen reageren. Mooi verwoord door de Oostenrijkse psychiater en holocaust overlevende Victor Frankl:

“Between stimulus and response there is a space. In that space is our power to choose our response. In our response lies our growth and our freedom.”

Met behulp van de volgende stappen kun je meer ruimte maken voor je ervaring van het moment waardoor je op een andere, meer adequate manier kunt reageren:

  1. Wanneer je een stress-situatie ervaart kan het behulpzaam zijn even een paar keer goed uit- te ademen. Daarnaast kun je voelen hoe je voeten contact maken met de grond of hoe je zit op de stoel.
  2. Volgende stap is dat we ruimte geven aan onze ervaring. Wat zijn je gedachten, emoties en wat neem je waar in je lichaam (spanning, druk, tinteling, temperatuur,...). Mogelijk komen er verschillende gedachten op. Kijk of je deze kunt opmerken zonder erin mee te gaan. Probeer zo goed als mogelijk ruimte te geven aan je ervaring van het moment, hoe vervelend deze ook is.
  3. Daarna kun je je aandacht op je ademhaling richten en proberen de aandacht hier even te laten. Opmerken hoe je in- en uitademt en hoe je buik en borstkas in- en uitzet. Probeer om je aandacht alleen maar te focussen op de ademhaling en wanneer er gedachten opkomen, terug te keren naar de adem.
  4. Laatste stap is dat je je aandacht verbreed naar je lichaam. Wat merk je op in je lichaam: je houding, je gezichtsexpressie, je lichaam als geheel. Kijk of je hier zo goed mogelijk bij kunt blijven en er ruimte aan kunt geven. Eventueel met behulp van de ademhaling.
  5. Nu je wat meer ruimte hebt gecreëerd kun je opnieuw naar de situatie kijken. Mogelijke vragen die je hierbij kunnen helpen:
    • Wat is je behoefte op dit moment?
    • Hoe wil je verder?
    • Hoe wil je in deze situatie communiceren?