Wat is mindfulness

Mijn eigen definitie van mindfulness is vrij eenvoudig. Mindfulness betekend dat je continu aanwezig bent en het moment ervaart. Je bent je bewust van het nu. Het is het directe, intuitieve weten van wat je doet terwijl je het doet. Het is te weten wat er gaande is in je geest en lichaam, en wat er in de buitenwereld gebeurt. De meeste tijd is onze aandacht niet waar we het bedoeld hebben. Onze aandacht wordt gekaapt door onze gedachten en emoties, door onze zorgen. Door zorgen over de toekomst, en onze spijt en herinneringen uit het verleden.

De term mindfulness klinkt voor veel mensen wat zweverig, en lang niet iedereen voelt zich daardoor meteen aangetrokken. Toch is het een misverstand om te denken dat mindfulness alleen maar geschikt is voor de alternatieve types onder ons. Het zal je misschien zelfs verbazen dat mindfulness tegenwoordig juist ontzettend vaak wordt ingezet bij problemen van deze tijd. Denk bijvoorbeeld aan mensen met burn-out klachten. Zij hebben veel baat bij mindfulness.

Mindfulness confronteert je met je eigen problemen. Het leert je diep van binnen te kijken, naar wat er werkelijk speelt, zonder invloeden van buitenaf. Dat klinkt misschien gemakkelijk, maar dat blijkt in de praktijk niet zo te zijn. Onbewust wordt je beinvloed door anderen, of door eigen gewoonten, of alles gaat op de automatische piloot. Mindfulness trekt hier aan de rem. Mindfulness gaat juist de confrontatie aan met je problemen in plaats van ze te omzeilen. 

Niet oordelen

Een belangrijk en misschien wel het moeilijkste onderdeel wat hoort bij mindfulness is het niet oordelen. Je leert om niet overal meteen een mening over te vormen en er een etiket op te plakken. Onbewust ben je toch geneigd dit te doen. Zeg nou zelf, het gaat vrijwel automatisch om ergens iets van te vinden, mooi of lelijk, vervelend of juist prettig, zo'n oordeel is snel gemaakt. Mindfulness leert je om te accepteren en ermee om te gaan. Nu is het niet gezegd dat je met mindfulness alles maar goed moet vinden, dat zeker niet. Mindfulness leert je om niet meteen te oordelen, maar de dingen even op je in te laten werken, zonder meteen te (ver)oordelen. Het helpt om minder reactief te oordelen.

Het Twee-componenten model

In het Twee-componenten model wordt een toetsbare definitie van mindfulness beschreven.

Het eerste component betreft de zelfregulering van de aandacht. De aandacht blijft behouden op de onmiddelijke ervaring. Hierdoor is er ruimte voor een grotere erkenning van gebeurtenissen in het huidige moment.

Het tweede component betreft de vaststelling van een specifieke orientatie op de eigen ervaringen in het huidige moment, een orientatie die wordt gekenmerkt door nieuwsgierigheid, openheid en acceptatie.

Mindfulness volgens Jon Kabat-Zinn

 

Volgens Jon Kabat-Zinn, betekend mindfulness "aandacht op een bepaalde manier". "Met opzet, in het huidige moment, en niet oordelend".

Mindfulness beoefenaars leren je om je aandacht doelgericht te besteden. Je leert dit door het beoefenen van speciaal ontwikkelde mindfulness meditatie oefeningen. Je leert bijvoorbeeld hoe je kunt vertragen of hoe je kunt stoppen met denken. Je leert het huidige moment ervaren zoals het werkelijk is.

Alledaagse gedachten spinnen maar rond in je hoofd. Op zich is daar niets mis mee. Het is wat de hersenen doen. Hoe we reageren op onze gedachten is waar het echt om draait.

Als we gaan nadenken over de gedachte in je hoofd brengt hij je weg van het huidige moment. Als je de gedachte gewoon erkent en laat gaan, zonder te oordelen behoud je de focus op het huidige moment.

Hoe meer je dit oefent hoe eenvoudiger het wordt.

Door te leren om het huidige moment te ervaren zoals het is, ontwikkelen we het vermogen om weg te stappen van gewone, vaak onbewuste emotionele en fysiologische reacties op dagelijkse gebeurtenissen. Je ziet dingen zoals ze werkelijk zijn en je reageert verstandig in plaats van op de automatische piloot.

Jon Kabat-Zinn is een beroemde mindfulness leraar en de grondlegger van het Mindfulness Based Stress Reduction programma, aan de Universiteit van Massachusetts.

De definitie van mindfulness volgens Jon Kabat-Zinn:

"Mindfulness betekent aandacht op een bepaalde manier"

  • Bewust "met opzet"
  • Leef in het nu
  • Niet oordelen